- άρθρο του Κυριάκου Ταπακούδη -
Τα θαλασσινά κρίνα είναι τα σύμβολα της Θεϊκής δημιουργίας και της επιθυμίας των ανθρώπων για την τελειότητα.
Είναι λευκά μεγάλα λουλούδια που ξεφυτρώνουν ανθοβολώντας μεσα από τη στεγνή γη, με ένα μοναδικό μεθυστικό άρωμα , κυρίως όταν βραδιάζει.
Τα γνωρίζουν όσοι έχουν τύχει να περάσουν από τις ελάχιστες αμμουδιές στις οποίες σήμερα ευδοκιμούν δίπλα στη θάλασσα, σε τόπους κυρίως δύσβατους που βλαστούν αυτά τα μοναδικά φυτά του γένους τους που απόμειναν και που πρεπει να αγαπουμε οι άνθρωποι και να προστατεύουμε.
Κάποτε υπήρχαν πολλά στην παραλία που πήγαινα παιδί, μια παραλία παρθένα σκεπασμένη άμμο που ξέβραζε η οργή των κυμμάτων και εναπόθετε στους φαγωμένους βράχους. Ένα τοπίο κατασκευασμένο ίσως από Θεούς, μια κατάξερη ηλιοκαμένη γη, που τον μήνα Σεπτέμβρη άλλαζε όψη, βαφόταν το άσπρο χρώμα από τα άνθη του γιαλού.
Το πρόβλημα ήταν ότι φύτρωσαν σε τόπους που οι άνθρωποι χρειάζονταν για την ανάπτυξη και την πρόοδο τους. Βλάστησαν εκεί που έπρεπε να χτίσουν τα πολυτελή ξενοδοχεία τους. Τώρα χάλασαν αυτές τις παραλίες, τις άλλαξαν και τις μεταμόρφωσαν σε τουριστικά θέρετρα. Έμεινε μόνο η ανάμνηση των λουλλουδιών, τη θέση τους πήραν τα τσιμεντένια ξενοδοχεία με τους κήπους τους γεμάτους ξενόφερτα άνθη και λουλούδια.
Στην παραλία του Κοτσιά στη Χλώρακα, βλάστησαν και εφέτος λίγα από αυτά τα εναπομείναντα κρίνα του γιαλού. Απέμειναν μόνα τους πανέμορφα λουλούδια που μισανοίγουν πριν δύσει ο ήλιος και που φθάνουν στο ζενίθ του ανοίγματος τους όσο η νύχτα προχωρεί. Είναι κρίνα σπάνια, μοσχομύριστα και πανέμορφα που στην κάψα του καλοκαιριού όλη μέρα κλείνουν και μαραίνουν, ενώ τις νύχτες μες τη θαλασσινή δροσιά και στο αεράκι του πελάους, ανοίγουν και σκορπούν την ευωδία τους σε όλη την πλάση. Είναι λουλούδια που βλαστούν σε αμμώδεις παραλίες, κάποτε λίγο μακρύτερα από τη θάλασσα. Τα φύλλα τους που είναι σαρκώδη και γκριζοπράσινα σε σχήμα λουρίδας, βγαίνουν το χειμώνα και το καλοκαίρι ξεραίνονται, ενώ από τα ξερά τους φύλλα γεννιέται το άνθος του γιαλού, το πανέμορφο λουλούδι που ενεπνευσε τον Παπαδιαμάντη στο ομώνυμο του διήγημα.
Οι καρποί του λουλουδιού είναι μεγάλοι σε σχήμα βολβού. Τα άνθη του που εμφανίζονται μέσα από την καυτή άμμο, έχει το καθένα έξι πέταλα και διαμορφώνουν ένα στέμμα κατά τον τρόπο των ασφοδέλων, εξ αυτού το φυτό είναι γνωστό επίσης με το όνομα ως θαλάσσιος ασφόδελος.
Οι καρποί του όταν ωριμάσουν πετάγονται κατάμαυροι σαν κάρβουνα, σπόροι πολυγωνικοί, μαλακοί που περιβάλλονται από μεμβράνη σαν σωσίβιο που τους επιτρέπει να ταξιδεύουν πάνω στα κύματα διανύοντας χιλιάδες μίλια, φθάνοντας σε ακτές από τη μια άκρη της θάλασσας ως την άλλη για τον πολλαπλασιασμό και την εποίκησή τους. Στο κέντρο τους έχουν ένα μικρό βολβό που είναι ο πραγματικός σπόρος που θάβεται στην άμμο ψάχνοντας για υγρασία. Όσοι επιζήσουν μετά από 4-5 χρόνια, θα ανθίσουν και θα συνεχίσουν τον κύκλο της ζωής τους.
Οι καρποί του όταν ωριμάσουν πετάγονται κατάμαυροι σαν κάρβουνα, σπόροι πολυγωνικοί, μαλακοί που περιβάλλονται από μεμβράνη σαν σωσίβιο που τους επιτρέπει να ταξιδεύουν πάνω στα κύματα διανύοντας χιλιάδες μίλια, φθάνοντας σε ακτές από τη μια άκρη της θάλασσας ως την άλλη για τον πολλαπλασιασμό και την εποίκησή τους. Στο κέντρο τους έχουν ένα μικρό βολβό που είναι ο πραγματικός σπόρος που θάβεται στην άμμο ψάχνοντας για υγρασία. Όσοι επιζήσουν μετά από 4-5 χρόνια, θα ανθίσουν και θα συνεχίσουν τον κύκλο της ζωής τους.
Η παραλία του Κοτσιά στη Χλώρακα, τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη ομορφαίνει με τα λευκά κρίνα της θάλασσας, τα οποία καλό είναι να μην τα κόβει ούτε να τα πατεί κανείς, ώστε να ρίξουν σπόρο και να συνεχίσουν να υπάρχουν σ’ αυτό τον τόπο.
Εκτός από τους σπόρους, το φυτό αυτό πολλαπλασιάζει και με βολβούς που παράγει. Παρά την πολλαπλασιαστική του όμως δυνατότητα το όμορφο αυτό φυτό πέφτει θύμα των όποιων ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις ακτές.
Τα παρακολουθούμε κάθε χρόνο που περνά να λιγοστεύουν και να εξαφανίζονται
Να κόβονται με το που ανθίζουν από ανθρώπινα χέρια για να γεμίσουν τα ανθοδοχεία τους, ή να ξεριζώνονται για να μεταφυτευτούν στους κήπους τους.
Στην Κύπρο βλαστούν στη παραλία της Χλώρακας, στη παραλία του Ακάμα, και μετά τα συναντούμε στο μακρινό Παχίαμο. Είναι λουλούδια σπάνια και προστατευμένα, είναι φυτά υπό παρακολούθηση και θα πρεπει επιτέλους κάποιοι άνθρωποι με ευαισθησίες που στις μέρες μας δυστηχώς σχεδόν έχουν χαθεί, να αναλάβουν εκστρατεία διάσωσης και πολλαπλασιασμού τους.
